Από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φράνκλιν Ρούσβελτ το 1933 χαρακτήρισε τις «πρώτες 100 ημέρες» της προεδρίας ως σήμα κατατεθέν για τη διακυβέρνησή του, ηγέτες σε όλον τον κόσμο χρησιμοποιούν συχνά αυτό το χρονικό περιθώριο ως σημείο αναφοράς για τη δρομολόγηση των εξαγγελιών που απηύθυναν στο εκλογικό σώμα.
Αυτές τις ημέρες φτάνει η σειρά της Γερμανίδας πολιτικού Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συμπληρώσει αυτό το ορόσημο, η οποία ανανέωσε για άλλη μια φορά τη θητεία της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιούλιο, έχοντας υποσχεθεί μια σειρά από πρωτοβουλίες.
Για τις πρώτες 100 ημέρες της στο τιμόνι της Επιτροπής και πάλι, η φον ντερ Λάιεν είχε πει ότι σκόπευε να παρουσιάσει από ένα αρχικό προσχέδιο μιας ανεπτυγμένης ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής έως τη στήριξη των εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης και ένα νέο όραμα για τη γεωργία που θα στήριζε τους αγρότες να ανταπεξέλθουν στα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ.
Tο Politico προχώρησε σε μια λεπτομερή αντιπαραβολή των διαφόρων δεσμεύσεων που ανέλαβε η πρόεδρος της Κομισιόν σε μια σειρά από τομείς για την πρώτη περίοδο της νέας θητείας της και τι πραγματικά έκανε τελικά:
Καθαρή βιομηχανική συμφωνία
Η υπόσχεση: «Χρειαζόμαστε μια νέα Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία για ανταγωνιστικές βιομηχανίες και ποιοτικές θέσεις εργασίας τις πρώτες 100 ημέρες της νέας θητείας. Θα εστιάσουμε πλήρως στην υποστήριξη και τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε οι εταιρείες να επιτύχουν τους κοινούς μας στόχους. Αυτό σημαίνει απλοποίηση, επένδυση και διασφάλιση της πρόσβασης σε φθηνούς, βιώσιμους και ασφαλείς ενεργειακούς εφοδιασμούς και πρώτες ύλες. Αυτό θα προετοιμάσει τον δρόμο προς τον στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 90 τοις εκατό για το 2040, τον οποίο θα προτείνουμε να κατοχυρωθεί στην ευρωπαϊκή μας νομοθεσία για το κλίμα. Σε κάθε βήμα, θα εργαστούμε σε συνεργασία με τη βιομηχανία, τους κοινωνικούς εταίρους και όλους τους ενδιαφερόμενους. Θα υποβάλουμε έναν νόμο για την επιτάχυνση απαλλαγής των βιομηχανιών από τις εκπομπές άνθρακα για να υποστηρίξουμε τις επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της μετάβασης, ενώ θα βοηθήσουμε επίσης στην επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών σχεδιασμού, διαγωνισμών και αδειοδότησης».
Ένα πρώτο βήμα πρέπει να είναι το νομοθετικό. Χωρίς να είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς το σκέφτεται η φον ντερ Λάιεν, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο στοχεύει να βοηθήσει τις επιχειρήσεις της ΕΕ να διαχειριστούν τη μετάβαση σε μια οικονομία απελευθερωμένη από τις εκπομπές άνθρακα και να παραμείνουν βιώσιμες μέσα σε ένα περιβάλλον σκληρού ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και την Κίνα, συνεχίζοντας να τηρεί τις δεσμεύσεις της Πράσινης Συμφωνίας για το Κλίμα.
Ο βιομηχανικός πυρήνας της Ευρώπης φωνάζει για βοήθεια, υποστηρίζοντας ότι αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή κρίση εν μέσω υψηλών τιμών ενέργειας, μιας χιονοστιβάδας πράσινων κανονισμών και του σκληρού παγκόσμιου ανταγωνισμού. Η ανάλυση αυτή υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και από τον Ντράγκι στην πολύκροτη έκθεσή του. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή δέχεται πιέσεις να αποδείξει ότι η Πράσινη Συμφωνία είναι εφαρμόσιμη, καθώς αντιμετωπίζει ισχυρή αντίσταση από δεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις σε ολόκληρη την Ένωση.
Η μεγαλύτερη μάχη που θα πρέπει να δοθεί είναι για τη χρηματοδότηση του σχεδίου. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η πράσινη βιομηχανία, ενώ θα διατηρηθεί ανταγωνιστική, θα χρειαστεί εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε επενδύσεις, όμως οι κυβερνήσεις της ΕΕ δεν φαίνεται να έχουν όρεξη να πληρώσουν.
Η Επιτροπή θα μπορούσε να βελτιώσει τις προοπτικές για τις επιχειρήσεις εκσυγχρονίζοντας ορισμένους από τους κανόνες της, πιέζοντας τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ενοποιήσουν περαιτέρω τις ενεργειακές τους αγορές και προωθώντας καινοτόμες τεχνολογίες. Όμως χωρίς περισσότερα ευρώ στο κοινό ταμείο, η αντιμετώπιση της πρόκλησης θα είναι σχεδόν αδύνατη.
Κυβερνοασφάλεια στα νοσοκομεία
Η υποσχέση: «Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να προστατεύσουμε την ασφάλεια των συστημάτων υγείας μας, τα οποία γίνονται όλο και περισσότερο στόχος επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Για να βελτιώσω την ανίχνευση απειλών, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση κρίσεων, θα προτείνω ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την κυβερνοασφάλεια των νοσοκομείων και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης τις πρώτες 100 ημέρες της εντολής».
Γι’ αυτό το σκοπό αναμένεται μια πρόταση που θα καλεί κυβερνήσεις, παράγοντες του κλάδου και τις αρχές επιβολής του νόμου να λάβουν άμεσα μέτρα κατά των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Τα νοσοκομεία παγκοσμίως έχουν γίνει αντικείμενο σοβαρών κυβερνοεπιθέσεων τα τελευταία χρόνια, όμως τα δημόσια είναι απίθανο να έχουν τους απαραίτητους πόρους για να φέρουν σε τάξη τα συστήματά τους και οι ιδιωτικοί πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να αρνηθούν το κόστος.
Πρωτοβουλία Βιομηχανίας Τεχνητής Νοημοσύνης
Η υπόσχεση: «Θα διασφαλίσουμε την πρόσβαση σε υπερυπολογιστές για νεοφυείς επιχειρήσεις και βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης μέσω μιας Πρωτοβουλίας Βιομηχανίας Τεχνητής Νοημοσύνης».
Για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, χρειάζεται μεγάλη υπολογιστική ισχύς. Η ΕΕ θέλει να συνδέσει τις νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνητής νοημοσύνης με το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ δίκτυο υπερυπολογιστών της, επιδιώκοντας παράλληλα να μειώσει την εξάρτησή της από την υπολογιστική ισχύ των ΗΠΑ.
Κατά την προηγούμενη θητεία της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ευρωβουλευτές έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα, προωθώντας την πρώτη δεσμευτική νομοθεσία στον κόσμο για την τεχνητή νοημοσύνη, που επικεντρώθηκε στη διαχείριση των κινδύνων που απορρέουν από τη χρήση της.
Αυτό προκάλεσε και κριτική, αφού η Ευρώπη κατηγορήθηκε ότι επικεντρώνεται και πάλι στη ρύθμιση του νέου μεγάλου κύματος τεχνολογικής προόδου, αντί να βρίσκεται στην πρωτοπορία του. Ειδικοί του κλάδου θεωρούν ότι ίσως είναι μια περίπτωση «πολύ λίγο, πολύ αργά». Μερικές από τις πιο υποσχόμενες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης της Ευρώπης συνεργάζονται ήδη με σημαντικούς παίκτες τεχνολογίας αιχμής στις ΗΠΑ, ακόμη και στον τομέα της υπολογιστικής ισχύος.
Λευκή Βίβλος για την Άμυνα
Η υπόσχεση: «Τις πρώτες 100 ημέρες της εντολής θα παρουσιάσουμε μια Λευκή Βίβλο για το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας, η οποία θα αποτελέσει το πλαίσιο για μια νέα προσέγγιση και τον προσδιορισμό των επενδυτικών μας αναγκών. Κεντρική θέση σε αυτό το έργο θα είναι η ενίσχυση της εταιρικής σχέσης ΕΕ-ΝΑΤΟ. Θα συνεχίσουμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία μας με το ΝΑΤΟ για να καλύπτουμε όλες τις απειλές, συμπεριλαμβανομένων των νέων κινδύνων που συνδέονται με τις υβριδικές επιθέσεις, τον κυβερνοχώρο ή το διάστημα».
Η Λευκή Βίβλος είναι απλώς ένα έγγραφο συζήτησης, όχι ένας κανονισμός. Σκοπός της είναι να ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με τον τρόπο ενίσχυσης της άμυνας της ΕΕ, της αμυντικής βιομηχανίας και των κοινών προμηθειών. Θα χρησιμεύσει όχι μόνο για τους ηγέτες να κατανοήσουν πιθανούς τομείς συμφωνίας και συντονισμού με το ΝΑΤΟ αλλά και για την πλήρη εμπλοκή της βιομηχανίας.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμένεται να ζητήσει τρόπο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης. Ένα βασικό πρόβλημα θα είναι πάλι η χρηματοδότηση. Χώρες όπως η Γαλλία και η Πολωνία πιέζουν για αμυντικά ομόλογα, μια ιδέα στην οποία αντιστέκονται σθεναρά η Γερμανία και η Ολλανδία. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η θέση της Γαλλίας θα μπορούσε να γίνει πιο ευάλωτη αν η Κάμαλα Χάρις κερδίσει τις εκλογές στις ΗΠΑ, αφού αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει την άποψη των αντιπάλων των ομολόγων που λένε ότι η Ευρώπη δεν χρειάζεται να συγκεντρώσει πόρους για να αγοράσει όπλα.
Όποιο κι αν είναι το τελικό, σενάριο, η αμυντική ολοκλήρωση της ΕΕ αναμένεται να προχωρήσει καθώς οι απειλές δεν θα εξαφανιστούν, ενώ οι ΗΠΑ εστιάζουν όλο και περισσότερο στον Ειρηνικό.
Αγροδιατροφικός τομέας
Η υπόσχεση: «Ο Στρατηγικός Διάλογος για τη Γεωργία θα παρουσιάσει σύντομα την έκθεσή του. Με βάση αυτές τις συστάσεις, θα παρουσιαστεί ένα Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα τις πρώτες 100 ημέρες εξετάζοντας πώς θα διασφαλίσουμε τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα του αγροτικού μας τομέα εντός των ορίων του πλανήτη μας. Από αυτή την άποψη, είναι ζωτικής σημασίας οι αγρότες να έχουν ένα δίκαιο και επαρκές εισόδημα. Δεν πρέπει να αναγκάζονται να πωλούν συστηματικά τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος παραγωγής. Θα υπερασπίζομαι πάντα μια εισοδηματική πολιτική της ΕΕ για τους ευρωπαίους αγρότες και θα διασφαλίζω ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ και η κοινή γεωργική μας πολιτική στοχεύουν και βρίσκουν τη σωστή ισορροπία μεταξύ κινήτρων, επενδύσεων και ρυθμίσεων».
Εν μέσω του κύματος διαμαρτυριών των αγροτών στις αρχές του τρέχοντος έτους, η επικεφαλής της ΕΕ συγκάλεσε για συνομιλίες δεκάδες φορείς του τομέα, που συχνά είχαν αντίθετες απόψεις για τον τομέα.
Το ερώτημα τώρα είναι αν η νέα Επιτροπή θα καταφέρει να τους ευχαριστήσει όλους. Ορισμένες συστάσεις αναμένεται να είναι καλύτερα από άλλες, ενώ ακόμη δεν είναι σαφές αν ο ευρύτερος τομέας των τροφίμων και της γεωργίας θα υποστηρίξει τα αποτελέσματα.
Πολιτική διεύρυνσης
Η υπόσχεση: «Τις πρώτες 100 ημέρες, θα παρουσιάσουμε τις εκθέσεις για τη πολιτική διεύρυνση της Ένωσης με επίκεντρο μεμονωμένους τομείς όπως το κράτος δικαίου, την ενιαία αγορά, την επισιτιστική ασφάλεια, την άμυνα, την ασφάλεια, το κλίμα, την ενέργεια, τη μετανάστευση, καθώς και την κοινωνική, οικονομική και εδαφική σύγκλιση ευρύτερα».
Καθώς η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να προσθέσει νέα μέλη της όπως η Ουκρανία και η Μολδαβία, η φον ντερ Λάιεν έχει ζητήσει από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες να αξιολογήσουν τις αλλαγές που θα πρέπει να κάνουν αυτές οι χώρες για να εισέλθουν στην ΕΕ.
Οι πιο αμφιλεγόμενες πτυχές της διεύρυνσης έχουν να κάνουν με την ενιαία αγορά, την Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρώπης και τα Ταμεία Συνοχής. Οι γείτονες της Ουκρανίας ανησυχούν ότι τα φθηνά γεωργικά προϊόντα της θα πλημμυρίσουν τις αγορές τους, μειώνοντας τις τιμές και βλάπτοντας τους αγρότες τους. Άλλες χώρες μέλη ανησυχούν ότι η ένταξη του Κιέβου θα ασκήσει τεράστια πίεση στις γεωργικές επιδοτήσεις και στα περιφερειακά ταμεία συνοχής του Ένωσης λόγω της φτωχότερης σχετικά Ουκρανίας σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες της Κοινότητας.
Η φον ντερ Λάιεν και διάφοροι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν δεσμευτεί να βάλουν την Ουκρανία και τη Μολδαβία σε μια πορεία ένταξης στην ΕΕ. Όμως δεν ανιχνεύεται ιδιαίτερη επιθυμία για τη λήψη συγκεκριμένων βημάτων για την ένταξη της Ουκρανίας, πέρα από το πολιτικό μήνυμα. Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν καμία διάθεση να ασχοληθούν με τις βαθιές αλλαγές, τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές, που θα απαιτηθούν για τη διεύρυνση της Ένωσης.
Πηγή: Politico