Στην ακρίβεια, τη φορολογία αλλά και στον τραπεζικό κλάδο αναφέρθηκε ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας στην εκπομπή του ΕΡΤNews «Prime» και τον Ηλία Σιακαντάρη. Ειδική αναφορά έκανε στις προτάσεις του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τονίζοντας ότι σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους κοστίζουν 45,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
Την επιμονή της αντοπολίτευσης να μειωθεί ο ΦΠΑ, κλήθηκε να σχολιάσει αρχικά ο κ. Χατζηδάκης. Στην Ελλάδα δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχουν αιτήματα για μείωση του ΦΠΑ και παλαιότερα δεν έχαν περάσει. Δεν έχουν ή και αν πέρασαν ήταν προσωρινά και μετά ξαναγυρίσαμε εκεί που ήμασταν. Το έχει πει μεταξύ των άλλων και ο κ. Τσίπρας όταν ήταν πρωθυπουργός, αρνούμενος τότε πάλι μια τέτοια σχετική πρόταση. Όλα αυτά είναι καταγεγραμμένα. Επίσης τώρα δημοσιεύτηκαν τα στοιχεία του πληθωρισμού του Μαΐου. Ήμουν στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή. Μιλούσαν για την Ισπανία. Δείτε τι έκανε η Ισπανία που μείωσε το ΦΠΑ. Η Ισπανία αυτή την ώρα τον τελευταίο μήνα έχει υψηλότερο πληθωρισμό απ ό, τι έχει η Ελλάδα. Επομένως και εκεί, αν θέλετε, έχουμε μια πρόσθετη ένδειξη ότι αυτό το πράγμα δεν λειτουργεί. Και βεβαίως εμείς εδώ πέρα έχουμε και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στην οικονομία μας και στον προϋπολογισμό μας. Έχουμε να κάνουμε με συγκεκριμένες δαπάνες. Μεταξύ των άλλων έχουμε να πληρώσουμε πολύ μεγάλα ποσά συγκριτικά με το ύψος του προϋπολογισμού για τις συντάξεις, γιατί οι εισφορές δεν φτάνουν. Άρα θα μας λείψουν λεφτά από τις συντάξεις. Αυτά είναι κουκιά μετρημένα. Και όταν βλέπετε μια κυβέρνηση μερικές μέρες πριν από τις εκλογές να αρνείται μια τέτοια, ας πούμε εντός εισαγωγικών, ευχάριστη πρόταση, έχει κάποιους λόγους».
Σχετικά με την ακρίβεια και για το αν θα παραμείνει ψηλά στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά τις ευρωεκλογές η πρωτοβουλία της κοινής αγοράς, ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε: «Πιστεύω ότι θα είναι προτεραιότητα και διότι έχουμε προφανώς μια πανευρωπαϊκή συζήτηση για το θέμα του πληθωρισμού, αλλά και διότι έχουμε την έκθεση Λέττα, η οποία λέει ότι πρέπει να ενισχύσουμε και με συγκεκριμένους τρόπους τους κανόνες με τους οποίους λειτουργεί η ενιαία αγορά. Άρα αυτό θα είναι ένα από τα πρώτα θέματα που θα δει η καινούργια Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά. Προφανώς πρέπει θέματα ευρωπαϊκά, όπως είναι διάφορα παιχνίδια που κάνουν πολυεθνικές εταιρείες και που τα επισημαίνει ο πρωθυπουργός, να αντιμετωπίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και χρέος μας είναι παράλληλα να κάνουμε αυτά που κάνουμε, δηλαδή ενίσχυση του ανταγωνισμού εσωτερικά, πρόστιμα εκεί που υπάρχουν αθέμιτες πρακτικές και ενίσχυση επίσης των μισθών όσο το επιτρέπουν η οικονομία, τα περιθώρια της οικονομίας και ο προϋπολογισμός».
Οι επαγγελματίες, οι επιστήμονες, οι έμποροι προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να χαρακτηρίσουν το νέο καθεστώς με τα τεκμήρια ως επαχθή φόρο. Το γεγονός αυτό σχολίασε στη συνέχεια ο υπουργός Οικονομικών, με τον εξής τρόπο: «Προφανώς έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν και θα αποφασίσει το Συμβούλιο Επικρατείας. Εμείς υιοθετήσαμε αυτό το σύστημα περιορίζοντάς το στο 50% και καταργώντας πλήρως το τέλος επιτηδεύματος. Διότι θεωρούμε ότι το καινούργιο σύστημα είναι πιο δίκαιο. Άλλωστε είχαμε πει κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος μαζί με φορολογική συμμόρφωση. Αυτό το είχαμε πει. Το κάνουμε διότι μετρημένα είχαμε δείξει τα στοιχεία. Ο μέσος ελεύθερος επαγγελματίας πλήρωνε στην Ελλάδα λιγότερο από το μέσο μισθωτό. Άρα όσοι αυτή την ώρα πάνε και στηρίζουν τα αιτήματα αυτά, προφανώς τους αρέσει ο μέσος μισθωτός και ο μέσος συνταξιούχος να πληρώνουν περισσότερα απ ότι ο μέσος ελεύθερος επαγγελματίας».
«Έχουμε ήδη μειώσει πολλούς και διαφορετικούς φόρους» υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης αφού κλήθηκε να απαντήσει αν η κυβέρνηση σχεδιάζει νέα μέτρα για να ελαφρύνει λόγου χάρη τις νεοφυείς επιχειρήσεις, αφού ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός πλέον δουλεύει και το κράτος δεν χάνει τα λεφτά που κερδίζει από φόρους. «Σίγουρα όσοι μας βλέπουν θυμούνται πού ήταν ο ΕΝΦΙΑ και πού είναι ο εταιρικός φόρος, ο φόρος στα μερίσματα – για τα οποία υπόσχεται η αντιπολίτευση ότι θα τον ξανά ανεβάσει πάλι. Να δω πού θα βρουν μερίσματα βεβαίως για να φορολογήσουν. Διότι εμείς με χαμηλότερους φόρους εκεί εισπράττουμε περισσότερα λεφτά. Και βεβαίως έχουμε κάνει κι άλλες παρεμβάσεις και σε έμμεσους φόρους, καμιά πενηνταριά συνολικά, μικρότερες ή μεγαλύτερες. Τώρα τα ζυγίζουμε. Ξέρετε, η προσπάθεια που κάνουμε μέσω φοροδιαφυγής έχει ως σκοπό και να αυξηθούν οι δαπάνες για την υγεία και την παιδεία. Και ήδη αυξήθηκαν φέτος λόγω της περιστολής της φοροδιαφυγής. Αλλά και στο τέλος της διαδρομής ο στόχος είναι να μειωθούν περαιτέρω οι φόροι».
Σχετικά με ενδεχόμενες ριζικές αλλαγές στην οικονομία ο κ. Χατζηδάκης επεσήμανε ότι «είμαστε μετρημένοι. Του χρόνου έχουμε προαναγγείλει ότι θα μειωθούν περαιτέρω οι ασφαλιστικές εισφορές, αλλά τα μετράμε, τα συνδυάζουμε και με τις υποχρεώσεις που υπάρχουν από τους δημοσιονομικούς κανόνες. Στην Ελλάδα, έχουμε μια ιδιαιτερότητα, έχουμε δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, έχουμε υψηλές αμυντικές δαπάνες. Δεν σας αποκαλύπτω κανένα μυστικό και για τις συντάξεις, επειδή δεν έχουμε πολλά χρήματα από εισφορές, δίνουμε πολλά χρήματα επίσης από τον προϋπολογισμό. Άρα έχουμε υψηλά πάγια. Υπάρχουν προβλήματα που θα λυθούν».
Ο οίκος αξιολόγησης Fitch επέλεξε να «πάει πάσο» μη αναβαθμίζοντας τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Σχετικά με το τι μήνυμα έλαβε από αυτή την κίνηση η κυβέρνηση, ο υπουργός Οικονομικών απάντησε: «Πριν από ένα μήνα περίπου, η Standard and Poor’s έδωσε μισή βαθμίδα, αν το πει κανείς έτσι, με την έννοια ότι έδωσε θετικό outlook, θετική προοπτική στη χώρα. (…) Η Fitch δεν μας αναβάθμισε, το κράτησε στο ίδιο επίπεδο. Όμως αν δείτε μέσα τις εκθέσεις, θα δείτε ότι μιλάνε με πολύ θετικό τρόπο για την ελληνική οικονομία και εκείνο που εγώ θα κρατούσα βασικά είναι ότι μετά από πολλά χρόνια – 13 αν δεν κάνω λάθος χρόνια – η Ελλάδα ξαναγύρισε στην επενδυτική βαθμίδα που δεν είναι κάτι θεωρητικό. Μόνο για τον δανεισμό του Ιανουαρίου φέτος δανειστήκαμε με μια μονάδα χαμηλότερα σε σχέση με μια χρονιά πρωτύτερα, το 2023, που εμείς πάλι ήμασταν κυβέρνηση αλλά δεν είχαμε την επενδυτική βαθμίδα. Εξοικονομούμε 850 εκατομμύρια για τους φορολογούμενους σε βάθος δεκαετίας».
«Εμείς δεν ισχυριζόμαστε ότι η Ελλάδα έχει γίνει παράδεισος» υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης ενώ παράλληλα είπε: «Λέμε ότι συγκριτικά με το ’19 έχουν γίνει πολλά βήματα μπροστά. Η ανεργία έχει πέσει σχεδόν στο μισό. Οι καταθέσεις, αν θέλετε, έχουν αυξηθεί κατά 50 δισεκατομμύρια και τα τρία πέμπτα της αύξησης είναι από τα νοικοκυριά. Οι επενδύσεις που είναι ακόμα χαμηλά έχουν ανέβει. Και από δω και πέρα έχουμε να δούμε την περαιτέρω σύγκλιση, που θα γίνει φυσικά μέσω ενίσχυσης του παραγωγικού ιστού της οικονομίας, περαιτέρω αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών, όπως και άλλες παρεμβάσεις που ετοιμάζουμε, όπως αυτές για την ενίσχυση των συγχωνεύσεων και της καινοτομίας».
Για τον πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Στέφανο Κασσελάκη, ο υπουργός Οικονομικών μεταξύ άλλων ανέφερε: «Μίλησε πριν από λίγο σε ένα άλλο κανάλι για τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, κάνοντας επίθεση στη Νέα Δημοκρατία, στον πρωθυπουργό και σε μένα, ισχυριζόμενος ότι είναι εφεύρημα δικό μας ότι οι προτάσεις του ίδιου, οι δύο προτάσεις νόμου κοστίζουν 45,8 δισεκατομμύρια ευρώ».
Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών έδειξε στην εκπομπή του ΕΡΤNews τα στοιχεία που φαίνονται αναλυτικά οι εκτιμήσεις των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ.
| Σύνοψη κόστους βασικών μέτρων του νομοσχεδίου για την ακρίβεια (δισ. ευρώ) | 1ο έτος | 2ο έτος | 3ο έτος | 4ο έτος |
| Μείωση ΕΦΚ σε βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης (εξαιρείται το πετρέλαιο θέρμανσης) | -1,6 | -1,6 | -1,6 | -1,6 |
| Μηδενισμός ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα διατροφής για ένα έτος (εξαιρούνται φρούτα και ψάρια) | -1,8 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
| Μόνιμη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στο 21%, 11% και 5% | -2,2 | -2,4 | -2,4 | -2,4 |
| Μείωση ΦΠΑ σε ύδρευση και αποχέτευση | -0,07 | -0,07 | -0,07 | -0,07 |
| Χορήγηση Ειδικής Κάρτας “Αγροκίνηση” | -0,16 | -0,16 | -0,16 | -0,16 |
| Μείωση κόστους καρτών μέσων μαζικής μεταφοράς | -0,05 | -0,05 | -0,05 | -0,05 |
| Σύνολο | -5,8 | -4,3 | -4,3 | -4,3 |
| Σύνοψη κόστους βασικών μέτρων του φορολογικού νομοσχεδίου (δισ. ευρώ) | 1ο έτος | 2ο έτος | 3ο έτος | 4ο έτος |
| Αντικατάσταση κλίμακας εισοδήματος και αύξηση αφορολόγητου για οικογένειες χωρίς τέκνα και εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα (άρθρα 1-3) | -3,5 | -3,5 | -3,5 | -3,5 |
| Μειώσεις ΕΝΦΙΑ ανάλογα με τη συνολική αξία της περιουσίας (άρθρο 4) | -0,32 | -0,32 | -0,32 | -0,32 |
| Θέσπιση συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (άρθρο 5) | 0,50 | 0,50 | 0,50 | 0,50 |
| Αντικατάσταση συντελεστή φορολόγησης κερδών νομικών προσώπων (άρθρο 6) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
| Κατάργηση προκαταβολής φόρου για φυσικά πρόσωπα (άρθρο 7) | -0,40 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
| Κατάργηση προκαταβολής φόρου για νομικά πρόσωπα (άρθρο 8) | -3,77 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
| Μείωση εισαγωγικού φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα από ακίνητη περιουσία (άρθρο 9) | -0,66 | -0,66 | -0,66 | -0,66 |
| Κατάργηση ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας (άρθρο 13) | -0,6 | -0,6 | -0,6 | -0,6 |
| Μείωση ασφαλιστικών εισφορών ιδιωτικού τομέα κατά 4,5% σταδιακά (άρθρο 14) | -0,43 | -0,86 | -1,28 | -1,70 |
| Κατάργηση τέλους επιτηδεύματος (άρθρο 15) | -0,12 | -0,12 | -0,12 | -0,12 |
| ΣΥΝΟΛΟ | -9,3 | -5,5 | -6,0 | -6,4 |
Κόστος για τέσσερα έτη: 27,2 δισ. ευρώ.
| Συνολικό κόστος βασικών μέτρων των δύο νομοσχεδίων | 1ο έτος | 2ο έτος | 3ο έτος | 4ο έτος |
| -15,1 | -9,8 | -10,2 | -10,7 |
Συνολικό κόστος για τέσσερα έτη: 45,8 δισ. ευρώ.
Επιπροσθέτως επισημαίνεται ότι στα νομοσχέδια του ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνονται τα ακόλουθα δημοσιονομικά μέτρα σε σχέση με τα ανωτέρω που αποτελούν αβέβαιη πηγή εσόδων:
- Έκτακτη φορολόγηση τραπεζών και εταιριών διύλισης με συντελεστή 90%: Το έσοδα του εν λόγου μέτρου εξαρτώνται από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος 2023 που θα υποβληθούν. Σε κάθε περίπτωση το μέτρο δημιουργεί έσοδα προσωρινά για ένα έτος και όχι μόνιμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούσε τον Μάρτιο 2023 έσοδα 2,3 δισ. ευρώ. Ωστόσο η εφαρμογή του μέτρου ενέχει σημαντική αβεβαιότητα. Υπενθυμίζεται το παράδειγμα της Ιταλίας, που μετά την ανακοίνωση έκτακτης εισφοράς στο τραπεζικό σύστημα, έχασε την αξιοπιστία της στις χρηματαγορές και αναγκάστηκε να λάβει πίσω τα μέτρα που είχαν ανακοινωθεί.
- Ενσωμάτωση των μερισμάτων (που σήμερα φορολογούνται αυτοτελώς με 5%) καθώς και των τόκων καταθέσεων, των δικαιωμάτων και του εισοδήματος από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου στην φορολογική κλίμακα, αθροιζόμενο με τα λοιπά εισοδήματα και με φορολογία έως 49%: Σημειώνεται ότι το 2023 (φορολογικό έτος 2022) δηλώθηκαν μερίσματα ύψους 4,7 δισ. ευρώ, τόκοι και δικαιώματα ύψους 380 εκατ. ευρώ και εισοδήματα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Εάν όλα τα ανωτέρω εισοδήματα προστεθούν στη κλίμακα και το δηλωθέν ποσό παραμείνει στα περσινά επίπεδα, προκύπτει επιπλέον έσοδο της τάξης έως 2,2 δισ. ευρώ ετησίως. Ωστόσο, τα μερίσματα έχουν σημαντική ελαστικότητα ανάλογα με τον συντελεστή φορολόγησή τους, καθώς είναι στην διακριτική ευχέρεια της επιχείρησης η διανομή ή μη μερίσματος και σε ποιο ύψος. Το 2019 με συντελεστή 10% δηλώθηκαν 1,4 δισ. ευρώ μερίσματα (αντίστοιχα και τα προηγούμενα έτη 2017-2018 τα μερίσματα ήταν περί του 1,3 δισ. ευρώ), με αναλογούν φόρο 142 εκατ. ευρώ. Μετά την μείωση στο 5% είχαμε δηλωθέντα μερίσματα 5,3 δισ. ευρώ το 2020, 4,2 δισ. ευρώ το 2021 και 4,7 δισ. ευρώ το φορολογικό έτος 2022 με αναλογούν φόρο 233 εκατ. ευρώ. Είναι προφανές ότι σε περίπτωση αύξησης, οι επιχειρήσεις θα προτιμήσουν και πάλι, την μη διανομή μερίσματος, όπως έκαναν παλαιότερα. Η δε φορολόγηση και τον τόκων καταθέσεων στην κλίμακα είναι ένα μέτρο αντίθετο προς την αποταμίευση και επικίνδυνο για φυγή κεφαλαίων από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, η φορολόγηση της υπεραξίας μεταβίβασης κεφαλαίου με τρόπο αθροιζόμενο με τα λοιπά εισοδήματα είναι μέτρο αντι-αναπτυξιακό καθώς αυξάνει τα εμπόδια και το κόστος στη μεταβίβαση επιχειρήσεων.
Ακόμη και αν εφαρμοστούν όλα τα ανωτέρω μέτρα και δεν μειωθούν τα δηλωθέντα μερίσματα (κάτι που είναι εξαιρετικά αβέβαιο όταν ο συντελεστής αυξάνεται έως 49% ενώ ο υπάρχον είναι 5%), το δημοσιονομικό κενό από τα δύο νομοσχέδια ανέρχεται σε περίπου 35 δισ. ευρώ στην τετραετία.
«Μόνο τα μέτρα για την ακρίβεια την πρώτη χρονιά που λέει κοστίζουν 5,8 δισεκατομμύρια. Με τις προτάσεις του κ. Κασσελάκη που παριστάνει τον ειδικό για την οικονομία, αλλά είναι προφανώς ειδικός στις πολιτικές σαπουνόφουσκες, θα οδηγηθούμε σε γιγαντιαία ελλείμματα και φυσικά πριν οδηγηθούμε σε γιγαντιαία ελλείμματα, επειδή από εδώ έχει ξαναπεράσει η κρίση και τα μνημόνια, η χώρα θα μπει σε μια πολύ μεγάλη δίνη, την οποία βεβαίως οι Έλληνες πολίτες καταλαβαίνουν πολύ καλά γιατί έχουν τα διδάγματα της περασμένης δεκαετίας».
«Νομίζω ότι υπάρχει μια παρεξήγηση για τις εκταμιεύσεις στα δάνεια. Δε γίνονται αμέσως, δηλαδή όταν εγκρίνεται το δάνειο γίνονται, το ξέρουν όλοι όσοι παίρνουν δάνεια μάλιστα μιας κάποιας κλίμακας, ανάλογα και με την πρόοδο του έργου που σχετίζεται με το δάνειο. (…) Τα παρακολουθούμε όλα. Αλλά η Ελλάδα αυτή την ώρα είναι έκτη στις απορροφήσεις του ταμείου ανάκαμψης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών.
Αναφορικά με τον τραπεζικό κλάδο, ο κ. Χατζηδάκης είπε: «Έχουμε αφήσει πίσω μας την κρίση της περασμένης δεκαετίας οριστικά. Κάναμε επιτυχημένα την αποεπένδυση. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πάντως οι τράπεζες εκτός από επιτόκια ταμιευτηρίου, έχουν κι άλλα προϊόντα που έχουν υψηλότερα επιτόκια, υψηλότερες αποδόσεις για τους αποταμιευτές. Και είμαστε κι εμείς από δίπλα με τα έντοκα γραμμάτια του δημοσίου και δίνουμε επιτόκια 3,5 – 4% και μάλιστα από τις εκλογές του τελευταίου Ιουνίου και μετά, με νόμο που περάσαμε αφορολόγητα».
