Ο αριθμός των βίαια εκτοπισμένων σε παγκόσμια κλίμακα έφθασε σε επίπεδο χωρίς ιστορικό προηγούμενο στα τέλη του Απριλίου, όταν υπολογίζεται πως ανήλθε σε 120 εκατομμύρια, και δεν παύει να αυξάνεται, αποτελώντας «φοβερό κατηγορητήριο για την κατάσταση του κόσμου μας», καταγγέλλει σήμερα ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.
Οι πόλεμοι στη Λωρίδα της Γάζας, στο Σουδάν και στη Μιανμάρ συνέβαλαν να διογκωθεί κι άλλο ο ατελείωτος κατάλογος των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους τον τελευταίο έναν χρόνο και πλέον, τονίζει η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στην ετήσια έκθεσή της.
«Ο πόλεμος παραμένει ο κυριότερος κινητήρας των μαζικών εκτοπισμών», εξήγησε ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας, ο Φιλίπο Γκράντι, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Γενεύη, υπογραμμίζοντας ότι καταγράφεται ανοδική τάση για 12η συνεχή χρονιά.
Στα τέλη της περασμένης χρονιάς, οι εκτοπισμένοι υπολογίζεται πως έφθαναν τους 117,3 εκατ. ανθρώπους. Το 2023, τουλάχιστον 27,2 εκατομμύρια άνθρωποι πήραν την απόφαση να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και ένας στους τέσσερις από αυτούς εγκαταστάθηκε σε άλλη χώρα. Τα τελευταία 25 χρόνια πριν το 2020, ο μέσος αριθμός των ατόμων που εγκατέλειπαν τις εστίες τους ήταν 14,3 εκατομμύρια, αλλά μεταξύ 2021 και 2023 ο μέσος όρος αυτός εκτοξεύτηκε στα 27,8 εκατομμύρια εξαιτίας της έντασης των πρόσφατων συγκρούσεων.
“Υπάρχει μια άμεση συσχέτιση μεταξύ της έλλειψης προστασίας των αμάχων και της έλλειψης σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπιστικού δικαίου αυτήν την περίοδο”, σχολιάζει η Ρουβεντρίνι Μενικντιβέλα, βοηθός του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. “Οι συγκρούσεις, η βία, οι διώξεις και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι παράγοντες που οδηγούν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους”, προσθέτει.
Ο αριθμός πλέον τριπλασιαστεί από αυτόν των βίαια εκτοπισμένων το 2012 και το πλήθος τους χονδρικά ισούται πλέον με τον πληθυσμό της Ιαπωνίας.
Ο κ. Γκράντι τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως σε αυτόν τον αριθμό βλέπει «φοβερό κατηγορητήριο για την κατάσταση του κόσμου».
Συνεχής αύξηση
Η αύξηση των κρίσεων είναι χειροπιαστή κι η κλιματική αλλαγή τροφοδοτεί την τάση που αποδίδεται κυρίως στις φλόγες των πολέμων σ’ όλο τον κόσμο.
Την περασμένη χρονιά, η UNHCR κήρυξε 43 καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε 29 χώρες, ή αλλιώς τετραπλάσιες από τον κανόνα των τελευταίων ετών, ανέφερε ο κ. Γκράντι.
Στηλίτευσε «τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται» οι πόλεμοι, «με απόλυτη περιφρόνηση» του διεθνούς δικαίου και «συχνά με συγκεκριμένο στόχο να κατατρομοκρατηθούν οι πληθυσμοί», γεγονός που «ασφαλώς» ενισχύει ακόμα περισσότερο το φαινόμενο.
Για τον Φιλίπο Γκράντι, ελάχιστες ελπίδες υπάρχουν αυτή τη στιγμή πως η κατάσταση θα αντιστραφεί.
«Αν δεν υπάρξει διεθνής γεωπολιτική αλλαγή, δυστυχώς, βλέπω τον αριθμό αυτό να συνεχίζει να αυξάνεται», εξήγησε.
Σε παγκόσμια κλίμακα, το 2023 68,3 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας τους, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιοποιείται σήμερα.
Ο αριθμός των προσφύγων και άλλων ανθρώπων που έχουν ανάγκη διεθνή προστασία αυξήθηκε στα 43,4 εκατομμύρια, διευκρινίζει ακόμη το κείμενο.
Η Ύπατη Αρμοστεία προσπαθεί, για ακόμη μια φορά, να ανασκευάσει την —ψευδή— αίσθηση πως οι πρόσφυγες και άλλοι μετανάστες κατευθύνονται κατά κύριο λόγο σε πλούσιες χώρες.
«Τη μεγάλη πλειονότητα των προσφύγων υποδέχονται χώρες γειτονικές με τις δικές τους», ενώ «το 75% ζει σε χώρα με χαμηλό ή μέσο εισόδημα», που όλες μαζί αντιστοιχούν στο «20% του παγκόσμιου εισοδήματος», σύμφωνα με το κείμενο.
Από τον πόλεμο στην ένδεια
Ο εμφύλιος πόλεμος ο οποίος μαίνεται στο Σουδάν από τη 15η Απριλίου 2023 οδήγησε στον εκτοπισμό 9 και πλέον εκατομμυρίων επιπλέον ανθρώπων, που σημαίνει ότι οι ξεριζωμένοι Σουδανοί πλησίασαν στα τέλη του 2023 τα 11 εκατομμύρια, υπογράμμισε η UNHCR.
Κι οι αριθμοί συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Ο κ Γκράντι υπογράμμισε πως πολλοί συνεχίζουν να φεύγουν προς το γειτονικό Τσαντ, χώρα που υποδέχθηκε κάπου 600.000 Σουδανούς τους τελευταίους 14 μήνες.
«Εκατοντάδες επί εκατοντάδων διασχίζουν καθημερινά μια χώρα κατεστραμμένη για να πάνε σε μια χώρα που συγκαταλέγεται στις φτωχότερες στον κόσμο», τόνισε στο AFP.
Στη ΛΔ Κονγκό και στη Μιανμάρ, εκατομμύρια άνθρωποι επίσης εκτοπίστηκαν βία πέρυσι εξαιτίας σφοδρών μαχών.
Και στη Λωρίδα της Γάζας ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι 1,7 εκατ. άνθρωποι —με άλλα λόγια, το 75% του πληθυσμού— έχουν εκτοπιστεί επανειλημμένα αφότου ξέσπασε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, μετά την επίθεση του στρατιωτικού βραχίονα του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος σε νότιους τομείς της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου.
UNHCR : Record 120 million people forcibly displaced globally.#UNHCR #migration #displaced pic.twitter.com/01Y6Q7r2Ru
— Sudarshan_World (@Sudarshan_World) June 13, 2024
Όσο για την Ουκρανία, όπου εισέβαλε ο ρωσικός στρατός τον Φεβρουάριο του 2022, κάπου 750.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν ξανά στο εσωτερικό της χώρας την περασμένη χρονιά, με το σύνολο των καταγεγραμμένων εσωτερικά εκτοπισμένων να φθάνει τα 3,7 εκατ. στα τέλη του 2023.
Ο αριθμός των Ουκρανών προσφύγων ή αιτούντων άσυλο αυξήθηκε κατά 275.000 και πλέον, φθάνοντας τα 6 εκατ., σύμφωνα με την έκθεση.
Η Συρία παραμένει η χώρα με τη μεγαλύτερη κρίση βίαια εκτοπισμένου πληθυσμού στην υφήλιο: 13,8 εκατ. άνθρωποι παραμένουν εσωτερικά εκτοπισμένοι και πρόσφυγες, σύμφωνα με την UNHCR.
Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την κατάσταση
Μέχρι το τέλος του 2023, σχεδόν τα τρία τέταρτα των βίαια εκτοπισμένων πληθυσμών ζούσαν σε χώρες με υψηλή έως ακραία έκθεση σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, σύμφωνα με την έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Περίπου οι μισοί από τους εκτοπισμένους ζούσαν σε χώρες όπου παρέμειναν εκτεθειμένοι τόσο σε συγκρούσεις όσο και σε κινδύνους από την κλιματική αλλαγή.
«Η κλιματική κρίση και η ανθρώπινη μετακίνηση συνδέονται ολοένα και περισσότερο . Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις ανάγκες και τους κινδύνους προστασίας και είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει σε νέες, συνεχείς και παρατεταμένες μετατοπίσεις», εξηγεί και πάλι η Μενικντιβέλα.
Η κλιματική αλλαγή, προσθέτει, «καθιστά δύσκολη τη ζωή για την πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν εκτοπισμένοι, καθώς και για τις κοινότητες που τους φιλοξενούν, ειδικά σε εύθραυστες και πληγείσες από συγκρούσεις περιοχές», επομένως χρειάζονται επείγοντα μέτρα προσαρμογής στο κλίμα και μέτρα για την αντιμετώπιση απωλειών και ζημιών.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters, UNHCR
