Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών: Η προστασία τους είναι υπόθεση όλων

Η 8η Ιουνίου έχει καθοριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών και θεσμοθετήθηκε το 1992 κατά τη διάρκεια της Συνόδου για την Γη στο Ρίο Ντε Ζανέιρο, όπου 150 ηγέτες απ’ όλο τον κόσμο υπέγραψαν τη Συνθήκη για την Βιοποικιλότητα, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν την εξαφάνιση σπανίων ειδών από το ζωικό και φυτικό βασίλειο.

Από το 2009 ,η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Συμμετοχή του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ

Η σημερινή ημέρα μας υπενθυμίζει τη σημασία της προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Ο ρόλος που παίζουν οι ωκεανοί στο κλιματικό σύστημα είναι πολυδιάστατος και περίπλοκος. Ο ωκεανός παράγει και ελευθερώνει ενώσεις (συμπεριλαμβανομένων και των υδρατμών) που διαφεύγουν στην ατμόσφαιρα, απορροφά και διαλύει το διοξείδιο του άνθρακα στο θαλασσινό νερό και λειτουργεί ως ψύκτρα.

Το Υποψήφιο Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO της Νισύρου και το Εργαστήριο Κλιματολογίας και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, υπό την επιμέλεια του Καθηγητή Νάστου Παναγιώτη και της Αναπλ. Καθηγήτριας Νομικού Παρασκευής, συμμετέχει ενεργά σε δράσεις προώθησης και τιμής αυτής της σημαντικής ημέρας. Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ωκεανών, διοργανώνει μια σειρά από εκπαιδευτικές και περιβαλλοντικές δράσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση της ακαδημαϊκής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού.

Μία από τις κύριες δράσεις είναι η διοργάνωση του 3ου θερινού σχολείου στη Νίσυρο με θέμα Κλιματική Αλλαγή και Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις το οποίο διεξάγεται από 2 Ιουνίου έως 9 Ιουνίου 2024. Στο σχολείο συμμετέχουν 22 μεταπτυχιακοί φοιτητές και εστιάζει στην εκπαίδευση σχετικά με τις φυσικές διαδικασίες, τους κλιματικούς κινδύνους και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που επηρεάζουν την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων για την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και το προσωπικό των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών «Νερό, Βιόσφαιρα και Κλιματική Αλλαγή» και «Επιστήμες Γης και Περιβάλλον» συμμετάσχουν επίσης σε δράσεις καθαρισμού παραλίας στη Νίσυρο. Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε στην παραλία των Χοχλάκων και περιλάμβανε τη συλλογή και καταμέτρηση απορριμμάτων, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της θαλάσσιας πλαστικής ρύπανσης και στην προώθηση της βιωσιμότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών μας υπενθυμίζει ότι όλοι έχουμε ρόλο στη διατήρηση της υγείας των ωκεανών μας. Η συμμετοχή του ΕΚΠΑ στις παραπάνω δράσεις αναδεικνύει τη δέσμευση της ακαδημαϊκής κοινότητας στην προώθηση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Καλούμε όλους να συμμετάσχουν στις δράσεις και να συμβάλλουν στη διατήρηση των ωκεανών μας για τις επόμενες γενιές.

Σύμφωνα με την Greenpeace:

  • Το 76 % των ψαριών στον κόσμο κινδυνεύει άμεσα από την εντατική αλιεία.
  • Το 90% των μεγάλων ψαριών, όπως ο τόνος, ο ξιφίας και ο μπακαλιάρος, αλιεύονται πέρα από τα ασφαλή όρια για την επιβίωσή τους.
  • Το 2002 οι συνολικές αλιεύσιμες ποσότητες των ψαριών με μεγάλη εμπορική αξία, όπως οι μπακαλιάροι του Ατλαντικού και της Μεσογείου, ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1967, εξαιτίας της υπεραλίευσης.
  • 300 τράτες βυθού οργώνουν καθημερινά με τα δίχτυα τους μια έκταση μεγέθους 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καταστρέφοντας μερικά από τα πιο ποικιλόμορφα και ευαίσθητα οικοσυστήματα του πλανήτη.
  • 300.000 κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και φώκιες) πεθαίνουν κάθε χρόνο παγιδευμένα σε δίχτυα.
  • 6,8 εκατομμύρια ως 27 εκατομμύρια τόνοι ψαριών απορρίπτονται στη θάλασσα ετησίως, αμέσως μετά την αλίευσή τους, επειδή δεν έχουν επαρκή εμπορική αξία.
  • 800 χιλιόμετρα αφρόδιχτων κατασχέθηκαν από την iταλική αστυνομία το 2005. Χιλιάδες χιλιόμετρα αφρόδιχτων, όμως, συνεχίζουν να σκορπίζουν τον θάνατο στη Μεσόγειο.
  • 4 δισ. δολάρια κερδίζει η πειρατική αλιεία κάθε χρόνο εις βάρος φτωχών κρατών.
  • 300 εκατομμύρια δολάρια στερείται κάθε χρόνο η Σομαλία από τους πειρατές.
  • 12.000 τόνοι ερυθρού τόνου, 37% περισσότερο από το επιτρεπόμενο όριο, αλιεύονται παράνομα στη Μεσόγειο και τον Ανατολικό Ατλαντικό.

Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της θάλασσας πρέπει να σταματήσει. Η Greenpeace ζητά από τις κυβερνήσεις των κρατών να προχωρήσουν αμέσως στην προστασία των ωκεανών του πλανήτη μέσα από τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων. Ο καθορισμός των θαλάσσιων καταφυγίων είναι ένα απαραίτητο βήμα για πλούσιες και υγιείς θάλασσες.

Το μήνυμα του ΥΠΕΞ

Τον ζωτικό ρόλο των ωκεανών στη ρύθμιση του κλίματος και την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων υπογραμμίζει το υπουργείο Εξωτερικών, σε ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών (08/06).