Πιλοτικό Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών

Διευρύνοντας το πολυεπίπεδο εκπαιδευτικό της έργο, η Kρατική Ορχήστρα Αθηνών παρουσιάζει στις Σπέτσες το Πιλοτικό Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής. Μια δράση που απευθύνεται σε νέους μαέστρους και συνθέτες στους οποίους προσφέρεται μία ολοκληρωμένη εμπειρία διεύθυνσης και πρωτογενούς δημιουργίας, αντίστοιχα. Ιδανική θερμοκοιτίδα του εγχειρήματος το οποίο θεμελιώνεται το καλοκαίρι του 2024 (από 26 Αυγούστου έως 5 Σεπτεμβρίου) οι καταπληκτικοί, ανακαινισμένοι χώροι της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής των Σπετσών. Σε αυτό το ιδανικό περιβάλλον θα μπουν οι βάσεις για ένα σταθερό εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό θεσμό μέθεξης, ανταλλαγής και γόνιμου διαλόγου νέων μουσικών τόσο με τους καταξιωμένους συναδέλφους τους από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, όσο και με διεθνούς ακτινοβολίας μαέστρους, σολίστες και συνθέτες.

Πρόκειται για ένα καταιγιστικό 10ημέρο εντατικών μαθημάτων, ομαδικών αλλά και ο καθένας μόνος του, όταν απαιτείται. Για μία μοναδική εμπειρία ερμηνείας και διεύθυνσης νέων αλλά και εμβληματικών έργων. Ανοίγοντας έναν κόσμο συνέργειας, αλλά και ζωντανής ερμηνείας που επιτρέπει τη δοκιμασία μιας σύνθεσης και ενός αρχιμουσικού στις πραγματικές συνθήκες που η ιστορία της παλαιότερης Ορχήστρας της χώρας εγγυάται. Ο Κύκλος Διεύθυνσης Ορχήστρας, και ο Κύκλος Σύνθεσης φέρουν την υπογραφή του αρχιμουσικού Λουκά Καρυτινού και του συνθέτη Γιάννη Κυριακίδη. Ενώ στους συμμετέχοντες, η Κ.Ο.Α. εκτός από την υψηλού επιπέδου διοργάνωση, προσφέρει μια πλήρη και επαγγελματική οπτικοακουστική καταγραφή.

Το Εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στα Αγγλικά.

Το πρώτο τμήμα του εργαστηρίου θα είναι αφιερωμένο στη σύνθεση και το δεύτερο στη μουσική διεύθυνση.

1ο Τμήμα – Μουσική Σύνθεση (διάρκεια 7 ημέρες)

Το Πιλοτικό Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής της Κ.Ο.Α. ξεκινά με τα εργαστήρια για νέους συνθέτες. Κάθε σπουδαστής σύνθεσης θα κληθεί να παραδώσει τουλάχιστον ένα έργο για σόλο όργανο ή ensemble μουσικής δωματίου (έως 20 όργανα). Το έργο αυτό, το οποίο θα έχει εν μέρει ολοκληρώσει πριν το σεμινάριο, θα το δουλέψει παράλληλα με τα masterclasses, τα μαθήματα αντίστιξης και φούγκας, και θα έχει την ευκαιρία να μελετήσει με ορισμένους από τους προσκεκλημένους μουσικούς. Επιπλέον, εντός του εργαστηρίου θα ετοιμάζουν και μια σύνθεση μικρής διάρκειας που θα συμπεριληφθεί στην τελική συναυλία. Στο τέλος κάθε ημέρας τα σημεία που μελετήθηκαν και επεξεργάστηκαν κατά τη διάρκειά της, θα εκτελούνται μπροστά σε όλους τους σπουδαστές και τους καθηγητές, εν είδη ανοιχτής δοκιμής. Στο τέλος της εβδομάδας, τα έργα θα παρουσιαστούν στο σύνολό τους από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, σε μια συναυλία ανοιχτή για το κοινό στο θέατρο της σχολής.

2ο Τμήμα – Μουσική Διεύθυνση (διάρκεια 7 ημέρες)

Το δεύτερο τμήμα αφορά τα εργαστήρια για τους νέους μαέστρους. Ένα από τα σημαντικότερα κενά στην διδασκαλία της διεύθυνσης ορχήστρας, ιδίως στην Ελλάδα, είναι η δυσκολία πρόσβασης των σπουδαστών σε ορχήστρες, ώστε να μπορέσουν να δουλέψουν πρακτικά, αλλά και να δημιουργήσουν ένα οπτικοακουστικό portfolio με το οποίο θα μπορούν να προβάλουν τη δουλειά τους. Μέσω του εργαστηρίου θα τους δοθεί η πολύτιμη ευκαιρία να δουλέψουν και να ηχογραφήσουν με μια από τις σημαντικότερες ορχήστρες της χώρας. Για τις ανάγκες του εργαστηρίου, θα μετακληθούν και λυρικοί τραγουδιστές. Όπως και στο τέλος του πρώτου τμήματος, έτσι και το δεύτερο τμήμα θα ολοκληρωθεί με μια συναυλία στο θέατρο της σχολής ανοιχτή για το κοινό, όπου οι νέοι μαέστροι θα διευθύνουν την ορχήστρα σε εναλλαγή και φυσικά, θα μαγνητοσκοπηθούν.

Τόσο για το 2024, όσο και για το 2025, οι δράσεις που περιγράφονται θα πραγματοποιηθούν κατά τους μήνες Αύγουστο- Σεπτέμβριο. Φυσικά για την ορθή προετοιμασία των παραπάνω σχολείων/εργαστηρίων η Πράξη θα εκκινήσει τον Απρίλιο του 2024 (προετοιμασία αναθέσεων και αναθέσεις υπηρεσιών) και θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2025 (Υποβολή τελευταίων δελτίων και διαχειριστικό κλείσιμο Πράξης).

Μεθοδολογία Υλοποίησης

Οι ανάγκες υλοποίησης ενός τέτοιου θεσμού διαχωρίζονται στις καλλιτεχνικές και τις τεχνικές της παραγωγής.

Καλλιτεχνικές Ανάγκες

1. Συγκρότηση Καλλιτεχνικής Επιτροπής και Υπευθύνων Καλλιτεχνικού Έργου

Η Καλλιτεχνική Επιτροπή θα αποτελείται από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, τον Εξάρχοντα, δύο κορυφαίους μουσικούς της Ορχήστρας (ξύλινα και χάλκινα πνευστά), έναν καταξιωμένο συνθέτη, έναν σολίστα διεθνούς κύρους και έναν μαέστρο.

Έργο της Καλλιτεχνικής Επιτροπής περιλαμβάνει:

Το curriculum του Εργαστηρίου
Η επιλογή των συνθετών και μαέστρων που θα μετακληθούν για να συμμετέχουν στο Εργαστήριο
Η επιλογή των σπουδαστών βάσει των κανόνων του open call
Το monitoring της λειτουργίας του εργαστηρίου
Η επιλογή των έργων που στο τέλος του Εργαστηρίου θα παρουσιαστούν στο κοινό
Η καλλιτεχνική διοργάνωση των δύο συναυλιών.

Οι Υπεύθυνοι Καλλιτεχνικού Έργου, οι οποίοι προέρχονται από τα μέλη της Καλλιτεχνικής Επιτροπής, και θα είναι σε διαρκή επικοινωνία μαζί της, θα είναι δύο ή τρεις (αναλόγως των αναγκών που θα προκύψουν) και θα αναλάβουν την καλλιτεχνική οργάνωση των masterclasses, την οργάνωση των ομαδικών εργαστηρίων και των ατομικών μαθημάτων, βάση των αναγκών του κάθε σπουδαστή, παρακολουθώντας επίσης στενά και την εξέλιξη του έργου τους και θα είναι εκείνοι που θα εισηγηθούν στην επιτροπή τους καλεσμένους συνθέτες και μαέστρους.

2. Διαδικασία Ανοιχτής Πρόσκλησης

Η πρόσκληση προς τους σπουδαστές θα περιλαμβάνει βιογραφικό, και για:

Τους Συνθέτες: ηχογραφημένο sample των έργων τους (demo), καθώς και παρτιτούρες τουλάχιστον 2 έργων τους, και έως 1 έργο σε εξέλιξη το οποίο και θα ολοκληρώσει εντός του Εργαστηρίου.

Τους Μαέστρους: video demo

Η διαδικασία επιλογής των υποψηφίων που θα προκύψουν από την ανοιχτή διεθνή πρόσκληση, θα γίνει από την Καλλιτεχνική Επιτροπή, όπως περιγράφεται παραπάνω, μέσα σε διάστημα δύο μηνών από το κλείσιμο της προθεσμίας.

Η πρόσκληση θα δημοσιευθεί εγκαίρως στον ιστότοπο της Κ.Ο.Α., καθώς στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

3. Περιγραφή παραδοτέων

Κάθε σπουδαστής σύνθεσης θα κληθεί να παραδώσει τουλάχιστον ένα έργο για σόλο όργανο ή ensemble μουσικής δωματίου (από 5 έως 20 όργανα). Οι δε μαέστροι, θα κληθούν να ερμηνεύσουν με τη συνοδεία της Ορχήστρας, έργα συνθετών που θα παραχθούν στο εργαστήριο, καθώς και έργα που θα επιλέξει η επιτροπή και θα αφορούν στην ερμηνεία και τη δεξιοτεχνία.

Στο τέλος του εργαστηρίου θα διοργανωθούν δύο συναυλίες: η πρώτη στις Σπέτσες και η δεύτερη στην Αθήνα. Στις συναυλίες θα συμμετέχουν οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου θα πραγματοποιηθούν ηχογραφήσεις ή και μαγνητοσκοπήσεις του υλικού που θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν μελλοντικά οι σπουδαστές, αλλά και η Κ.Ο.Α., για το αρχείο του εργαστηρίου που θα δημιουργηθεί, καθώς και για τις ανάγκες επικοινωνίας.

Αναγκαιότητα – Σκοπιμότητα

Ο σκοπός του εργαστηρίου αυτού είναι διττός. Αφενός η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, κάνοντας χρήση του εξαιρετικού μουσικού δυναμικού της αλλά και των συνεργατών της, επιθυμεί να φτιάξει ένα διεθνή πυρήνα δημιουργίας, πειραματισμού και ανανέωσης, όπου νέες και πρωτότυπες ιδέες θα μπορούν να πραγματοποιούνται, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία σε νέους συνθέτες, σπουδαστές σύνθεσης και μουσικούς. Αφετέρου, η Κ.Ο.Α. επιθυμεί να καλύψει το κενό που υπάρχει στην Ελλάδα όσον αφορά στην ουσιαστική μελέτη τη σύγχρονης μουσικής δημιουργίας, με τη σφραγίδα του πιο έγκυρου φορέα συμφωνικής μουσικής στην Ελλάδα.

Αναμενόμενα Αποτελέσματα

Από τη λειτουργία αυτού του πιλοτικού εργαστηρίου αναμένουμε να εντοπίσουμε τις βέλτιστες πρακτικές ώστε αυτό να μετατραπεί σε μόνιμο θεσμό διεθνούς κύρους και ακτινοβολίας, και κυρίως να καταστεί μια δημιουργική θερμοκοιτίδα για τους νέους συνθέτες και μουσικούς. Η διάχυση της καλής ποιοτικής μουσικής, όπως και η καθολική προσβασιμότητα σε αυτήν αποτελεί προτεραιότητα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Η δημιουργία ενός μόνιμου θεσμού στις Σπέτσες βρίσκεται ακριβώς εντός αυτής της στοχοθεσίας, όπως επίσης και η έναρξη γόνιμων συνεργασιών με τοπικούς φορείς που μπορούν να εγγυηθούν την βιωσιμότητα του έργου.

Ωφελούμενοι